Wie begrijp het nog? De rechtszaken tegen online casino’s die zonder vergunning actief waren in Nederland?
Dit artikel geeft antwoord op mogelijkheden die zowel casino’s als aanklagende gokkers in Nederland hebben inzake “geld terug online gokken”. Om één en ander in kaart te brengen stelde Casinozorgplicht.nl vragen aan de rechtbank Amsterdam en aan Jude Leistra van Goldenstein Legal. Het doolhof van juridische mogelijkheden, uitgelegd.
Hoe de Hoge Raad een cruciale rol speelt
De casino rechtszaken tegen aanbieders van kansspelen zonder vergunning zijn een hot item in Nederland. Inmiddels hebben de rechtbanken in Den Haag, Zwolle en Almelo online gokaanbieders bevolen tot terugbetalen van tonnen aan Nederlandse spelers.
De rechtbanken Noord-Holland en Amsterdam staan achter diezelfde uitspraken maar spraken nog geen vonnis uit. In plaats daarvan stelden zij over de kwestie 5 vragen aan de Hoge Raad. De reden hiervoor is het overweldigende aantal rechtszaken in de maak van exact dezelfde juridische aard. Rechtbanken willen zo de druk verlagen.
De vijf préjudiciële vragen die aan de Hoge Raad zijn gesteld door rechtbanken Noord Holland en Amsterdam:
- Had de Wet Op Kansspelen aanvankelijk de strekking de geldigheid van daarmede strijdige rechtshandelingen aan te tasten?
- Is de strekking – na aanvankelijk aanwezig geweest te zijn – verloren gegaan, onder invloed van maatschappelijke ontwikkelingen en/of gelet op het handhavingsbeleid van de Kansspelautoriteit?
- Is een kansspel overeenkomst tussen een in Nederland verblijvende consument en een aanbieder van kansspelen op internet die geen vergunning heeft in de zin van de Wok een nietige overeenkomst in de zin van art. 3:40 BW?
- Maakt het voor de beantwoording van vraag 3 nog uit of de kansspelaanbieder voldeed aan de prioriteringscriteria van de Kansspelautoriteit?
- Indien het antwoord op vraag 1 bevestigend luidt, welke rechtsgevolgen heeft dat dan? Is een vordering tot terugbetaling van het geleden verlies op grond van onverschuldigde betaling toewijsbaar?
Vragen aan rechtbank Amsterdam
Op 17 april 2024 was ons platform aanwezig bij onder meer een rechtszaak tegen Unibet in Amsterdam. Over die zaak is geen uitspraak gedaan maar kwamen er dus vragen aan de Hoge Raad voor in de plaats. Casinozorgplicht.nl stelde schriftelijke vragen aan de rechtbank Amsterdam;
In hoeverre zijn er vergelijkbare zaken geweest waarbij de Hoge Raad middels een shortcut om advies wordt gevraagd?
De bewijslast en beargumentering is in alle zaken vrijwel gelijk. Hoe kunnen de uitspraken per rechtbank toch verschillen van elkaar?
Als het doel van de prejudiciële vragen is om de rechtspraak uniform te houden, zien de rechtbanken/rechters dan het nut van een massaclaim op grond van de WAMCA? (De Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie)
In hoeverre zal de situatie in Duitsland invloed hebben op de Nederlandse zaken?
Het terugbetalen van verliezen bij casino’s was ondenkbaar tot een jaar geleden. Hoe kijken rechtbanken richting de gevolgen van een beslissing? De zaak heeft in potentie een omvang die groter is dan de toeslagen affaire.
Vele rechtbanken hebben ook het verzoek gekregen om de zaken “aan te houden” i.v.m. prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie (zaak C-440/23). Waaruit ontstaat de voorkeur de zaken op landelijk niveau te laten behandelen i.p.v. op Europees niveau?
Er kwam een antwoord van de rechtbank:
“Op dit moment kunnen we op niet meer melden dan eerder in het persbericht op rechtspraak.nl vermeld. We kunnen ook geen antwoorden geven op deze algemenere vragen. Wat betreft de procedure, er is in deze zaken door de rechtbank Amsterdam en rechtbank Noord-Holland besloten prejudiciële vragen voor te leggen aan de Hoge Raad. Deze vragen zullen – nadat partijen hebben gereageerd op de voorgenomen vragen – definitief worden geformuleerd en aan de Hoge Raad worden gesteld. Dit zal in een te publiceren tussenvonnis gebeuren. In afwachting van beantwoording door de Hoge Raad liggen deze zaken bij de rechtbanken stil. Daarna worden de zaken voortgezet”
Op dit moment komen er dus geen online casino zaken meer voor de rechter. Op 6 augustus 2024 kwam er wel nog een uitspraak van de rechtbank Den Haag. Een viertal gokkers kreeg gezamenlijk bijna €325.000 toegewezen van twee online casino’s uit Malta. De uitspraak was echter een zaak waar al een vonnis voor was uitgesproken in Juli 2024, publicatie van het vonnis was later. Die zaken hebben de term “eerste aanleg”, omdat het de eerste weg van procederen is.
Het kan zo zijn dat er hoger beroep is aangetekend voor die allereerste uitspraken die op 17 april plaatsvonden. De termijn daarvoor is 2 maanden, die is inmiddels verstreken. Of die mogelijke Hoger Beroepen ook worden aangehouden (uitgesteld) wordt binnenkort bekend.
Interview Jude Leistra Goldenstein Legal
Nu veel rechtbanken in Nederland de kant van Nederlandse klagende gokkers kiezen, is het tijd om scenario’s in kaart te brengen. Wat als de Hoge Raad meegaat in het oordeel van deze rechtbanken?
Casinozorgplicht.nl sprak uitgebreid met Jude Leistra, juridisch hoofd Goldenstein Legal Nederland. Hij stond Casinozorgpicht.nl ook al eerder te woord. Om duidelijkheid te scheppen over wat Nederlandse gokkers kunnen verwachten neemt Jude Leistra ons mee in het doolhof van eindeloze juridische mogelijkheden.
Wanneer verwacht je dat de Hoge Raad uitspraak doet en het tussenvonnis publiceert?
Uiterlijk eerste kwartaal 2025. Het kan later worden, ik baseer me op een gemiddelde tijd die hiervoor staat.
Als de Hoge Raad gokkers in het gelijk stelt, doen de rechtbanken Noord Holland en Amsterdam dan uitspraak?
Wanneer de Hoge Raad de vragen positief voor Nederlanders beantwoordt zullen de rechtbanken Noord-Holland en Amsterdam uitspraak doen gebaseerd op de uitspraak van de Hoge Raad. Het oordeel in de voorlopige vonnissen van de rechtbanken Noord-Holland en Amsterdam is momenteel al dat kansspel overeenkomsten nietig zijn, aangezien ze gesloten zijn met aanbieders zonder vergunning. De uitspraak van de Hoge Raad zal (wanneer positief) ook bevestigen dat spelers recht hebben op de terugbetaling van de verliezen op basis van deze nietige overeenkomst.
Kunnen Casino’s dan nog in Hoger Beroep na de uitspraak van de lokale rechtbanken? Of heeft dat geen zin als de Hoge Raad die vragen heeft beantwoord ten gunste van klagende gokkers?
Aangezien de zaken in eerste aanleg worden behandeld kunnen de casino’s uiteindelijk ook nog in hoger beroep. Ze hebben natuurlijk het recht om het vonnis aan te vechten wanneer ze het niet eens zijn met de beslissing. De zaken zullen dan bij het gerechtshof terechtkomen. Echter zal de uitspraak van de Hoge Raad niet in het voordeel van de casino’s werken. Wellicht zullen ze zich eerder beroepen op het treffen van een schikking.
Wanneer kunnen casino’s een beroep doen op Bill55, de wet op Malta die casino’s onschendbaar maakt tegen claims van EU burgers?
Dat kan al na een eerste aanleg. Na de eerste rechtszaak dus die in eerste instantie is gewonnen door de gokker. Het casino moet wel een Maltese vergunning hebben.
Hoe groot acht je de kans dat casino’s zich op Bill 55 gaan beroepen?
Ik acht deze kans waarschijnlijk. De meeste casino’s die op Malta gevestigd zijn zullen zich verschuilen achter Bill 55, echter zal dit ook niet voor altijd stand houden. Reeds verkregen vonnissen zullen na de val van Bill 55 alsnog ten uitvoer kunnen worden gelegd.
Maar hoe staat dat dan in verhouding tot een casino vergunning op de Nederlandse markt, trekt de Kansspelautoriteit die dan in? Casino’s moeten neem ik aan Nederlands recht respecteren?
De Kansspelautoriteit zal hierop een antwoord moeten geven. Vanuit Goldenstein Legal denken wij dat de vergunning van moeder entiteiten op Nederlandse grond zullen worden ingetrokken bij het inzetten van Bill55.
Laten we het hebben over de schikkingen die je eerder noemde. Stel dat iemand een zaak is aangegaan. De Hoge Raad heeft gezegd dat er moet worden terugbetaald en er komt een schikkingsvoorstel. Hoe hoog is dat percentage dan denk jij?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat wij geen schikkingsvoorstel doen. Dat doet het casino, áls men het al doet. Men zal insteken op 50% of iets in die geest.
Zo dat klinkt als niet veel wat overblijft voor een gegarandeerd gewonnen zaak. Gaat van het bedrag dat overblijft dan nog 30%tot 40% af voor de procesfinancier?
Ja, als een advocaat en cliënt gebruik maken van een financier dan wel.
Dus als iemand €50.000 verloor en akkoord gaat met een schikkingsvoorstel van 50% dan blijft er €25.000 over. Daar gaat dan nog ongeveer 35% van af voor de procesfinancier en er blijft €16.250 over?
Ja
Waarom zou iemand dan akkoord gaan met een schikkingsvoorstel?
De snelheid waarmee iemand zijn geld terug krijgt is hoger dan bij een procedure. Daarnaast stopt bij het accepteren van een schikking de mogelijkheid tot procederen. Zowel casino als klager gaan akkoord met “finale kwijting”. De zaak is dan helemaal afgedaan.
Voor wie is deze schikking interessant?
Voor mensen die al afstand hadden gedaan van het verlies of financieel omhoog zitten.
Waarom zou het casino willen schikken?
Om zo onder een deel van de vordering uit te komen. De juridische kosten blijven dan tevens bespaard.
Dus als iemand “nee” zegt tegen een schikkingsvoorstel gaat de advocaat voor 100% van de vordering?
Ja, het neemt dan meer tijd in beslag.
Stel dat een casino 100% van de vordering betaalt zonder een zaak aan te gaan. Bespaart het casino dan niet al de juridische kosten?
Zeker, daar gaan wij als Goldenstein uiteindelijk ook voor.
Wat is het verschil tussen een schikking en een massaclaim?
Een schikking vindt in eerste instantie plaats op individueel niveau. Een massaclaim wordt neergelegd door een stichting namens een groep gedupeerden. Er wordt per claim één casino aangesproken en dat is tijdrovend. Het casino stelt uiteindelijk een zak met geld beschikbaar die moet worden verdeeld onder de groep die claimt. De nieuwe wet WAMCA die sinds 2020 actief is in Nederland maakt het makkelijker om een dergelijk juridisch middel in te zetten. We zagen het bijvoorbeeld ook in de “woekerpolis affaire”.
Oké, dus het kan zo zijn dat er bijvoorbeeld een claim van 500 Miljoen ligt bij Unibet. In de praktijk kan de aangeboden zak met geld 70% van het gevraagde totaal zijn?
Ja, bij een geslaagde massaclaim wordt meestal niet de hele claim vergoed maar wel meer dan de helft.
Voor wie is een massaclaim interessant?
Voor mensen die weinig werk willen hebben aan een zaak en vooral veel geduld hebben. In de praktijk levert een massaclaim meer op dan een persoonlijke schikking.
Hoe lang duurt zo’n massaclaim?
Dat kan wel 2 tot 5 jaar duren voordat het geld is betaald en de voorwaarden zijn afgetikt.
Kunnen de zaken alsnog bij het Europees Hof eindigen?
Casino’s beroepen zich ook vaak op de prejudiciële vragen die door de Maltese rechter gesteld zijn aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (zaak C-440/23). Wij zien echter geen reden tot afwachting van de antwoorden aangezien er reeds beslist is. De vragen baseren zich vooral op het feit dat een algemeen vergunning verbod op openbare kansspelen niet verenigbaar is met het recht van de Unie.
Wellicht dat één van de eerste zaken naar het Europees Hof gaat. Toch speelt een vergunning van de Kansspelautoriteit een mogelijke rol en de kosten van de procedures eveneens.
