In de zoektocht naar een algeheel beeld omtrent de casino zorgplicht, besloten wij De Nederlandsche Bank te interviewen. DNB, zoals de toezichthouder afgekort ook wel bekend staat, nam 2 maanden de tijd. Er lag een complex jaarverslag dat veel tijd in beslag nam, tevens lopen er cases die aandacht behoeven. Toch vond de toezichthouder de antwoorden op vragen die we stelden. Daarbij moet de kanttekening worden gemaakt dat de Kansspelautoriteit de toezichthouder is in Nederland omtrent (online) gokken, nog wel althans.
Dorinde Meuzelaar is persvoorlichter met specialismen Public affairs, Duurzaamheid, Digitale euro, Goud, Financiële markten en Financial Stability Board. Zij stond ons te woord aangaande het hete hangijzer online gokken. In haar zoektocht naar antwoorden op onze vragen kwam er hulp van beleidsmedewerkers van DNB.
Online gokken is legaal sinds 1.10.2021
Wat vind DNB van de rol van banken en transacties bij online casino’s? Hoe houdt DNB toezicht op witwassen bij online gokken?
De Nederlandsche Bank (DNB) is niet bevoegd voor het toezicht op ondernemingen die zich bezighouden met kansspelen. Partijen die vallen onder de Wet op de kansspelen zijn door de wetgever onder het toezicht van de Kansspelautoriteit gebracht. De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) is gericht op het voorkomen van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en het financieren van terrorisme. In dat kader moeten instellingen onder ander cliëntenonderzoek verrichten, transacties monitoren en ongebruikelijke transacties melden bij de Financial Intelligence Unit (FIU). DNB houdt toezicht op de naleving van de Wwft bij onder andere banken en betaaldienstverleners. DNB kijkt in haar toezicht onder andere naar de procedures en maatregelen die instellingen hebben getroffen om witwassen en financieren van terrorisme te voorkomen en met witwasrisico’s om te gaan. Hierbij wordt ook gekeken naar klanten en producten met een verhoogd risico zoals online gokken. Afgelopen jaar heeft DNB dan ook een Good Practice uitgebracht voor betaaldienstverleners die hun diensten aan bieden aan o.a. online gaming platforms (https://www.dnb.nl/nieuws-voor-de-sector/toezicht-2022/dnb-publiceert-de-good-practice-betaalinstellingen-gambling-gaming/).
Stel dat een casino in een ander land is veroordeeld tot nalatigheid bij witwassen. De boete was 1,3 miljoen pond. Dat casino krijgt in Nederland binnenkort toch een vergunning voor het aanbieden van online kansspelen. Welke rol zouden banken en DNB moeten of kunnen spelen in de monitoring bij een dergelijke partij?
De Wwft kent een risicogebaseerde benadering. Dit houdt in dat instellingen zelf een inschatting maken van de relevante risico’s van een cliënt en daar vervolgens voldoende mitigerende maatregelen tegenover zetten. De mate van risico die wordt genomen bepaalt vervolgens welke mitigerende maatregelen noodzakelijk zijn.
Het cliëntenonderzoek vormt een belangrijk onderdeel van de maatregelen om witwassen en financieren van terrorisme te voorkomen. Het cliëntenonderzoek behelst ook het onderzoek naar (voorgenomen) transacties. De zwaarte van het onderzoek wordt afgestemd op het risico dat een bepaald type cliënt, relatie, product of transactie meebrengt. In de genoemde situatie zal een boete van een ander land een van de factoren zijn op basis waarvan die het risicoprofiel van de klant bepaald wordt en vervolgens mitigerende maatregelen worden toegepast door de bank.
Wat is de definitie van een verdachte banktransactie? Wie controleert die nu bij online casino’s?
Instellingen moeten transacties monitoren. Ongebruikelijke transacties zijn transacties die op grond van de wettelijke indicatoren als ongebruikelijk zijn aan te merken. Die indicatoren zijn opgenomen in bijlage 1 bij het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 (https://wetten.overheid.nl/BWBR0041193/). Indien een transactie als ongebruikelijk wordt aangemerkt, moet de betreffende instelling die transactie melden aan de FIU. Transacties die als ongebruikelijk zijn gemeld, kunnen door de FIU als verdacht worden aangemerkt (zie het Instellingsbesluit FIU-Nederland 2013, https://wetten.overheid.nl/BWBR0033439/).
Zijn er al onderzoeken of verdachte banktransacties onderzocht bij het online casino aanbod sinds de legalisatie op 1.10.2021?
De verantwoordelijkheid om transacties verdacht te verklaren ligt bij de FIU. Voor vragen hierover, verwijs ik u naar de FIU. Voor wat betreft instellingen die onder het toezicht van DNB vallen, is DNB gehouden tot vertrouwelijkheid.
Welke instrumenten hebben banken tot op heden om zorgplicht of uitzonderlijke transacties te bestrijden of bevriezen in de online gokindustrie in Nederland?
DNB is niet belast met het toezicht op naleving van zorgplichten. Bijvoorbeeld de Autoriteit Financiële Marketen (AFM) is belast met het toezicht op naleving van de zorgplicht onder artikel 4:20 en 4:21 van de Wft.
Niemand in Nederland mag meewerken aan witwassen op grond van het Wetboek van Strafrecht. Als het gaat om witwassen en terrorismefinanciering, verplicht de Wwft instellingen niet tot het bevriezen van ongebruikelijke transacties.
Wat vindt DNB van het feit dat bedrijven als banken en verzekeraars vaak kunnen wegkomen met een schikking en burgers meestal tot strafrecht zijn veroordeeld?
DNB kan geen uitspraken doen over het afdoeningsbeleid van het Openbaar Ministerie. U kunt uw vraag stellen aan het Openbaar Ministerie.
Google is en was een grote veroorzaker van illegaal gok leed. Uit ons onderzoek is gebleken dat zij in 2014 al €1400 per dag, per illegaal online casino in Nederland aan Ads campagnes verdienden. Uitgaande van 150 casino’s en 10 jaar illegaal kansspel aanbod, is dat een omzet van €1,5 miljard euro. Dat geld is betaald door Nederlandse gokkers aan bedrijven als Unibet en Pokerstars die er een veelvoud aan verdienden. Die casino’s betaalden volgens de KSA geen belasting in die periode, afgaande op het Volkskrant artikel van 10 januari 2023.
Welke rol en verantwoordelijkheid hebben banken gehad in die periode met betrekking tot bescherming van de Nederlandse consument?
Consumentenbescherming ten aanzien van financiële instellingen is belegd bij de AFM (zie onder andere: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/financiele-sector/wet-op-het-financieel-toezicht-wft).
In de periode 2000 – 2022 waren honderden illegale casino’s actief op de Nederlandse markt. De reikwijdte kon mede door Google zo groot worden.
Waarom hebben banken medewerking verleend aan deze casino’s zoals Leo Vegas, Betsson, William Hill, Bwin, en Mr Green als het gaat om betalingsplatforms terwijl hun activiteiten illegaal waren? De KSA beboete bijvoorbeeld Pokerstars met €400.000 vanwege het gebruik van Ideal als betalingsplatform.
DNB is gehouden tot vertrouwelijkheid als het gaat om informatie over specifieke instellingen. In algemene zin geldt dat banken geacht worden geen diensten te verlenen aan partijen die illegaal actief zijn. Indien dat wel gebeurt is dat een belangrijke aanwijzing dat de integere bedrijfsvoering van de betreffende bank tekort schiet zodat mogelijk handhavend wordt opgetreden.
Welke rol hebben banken gehad in die periode met betrekking tot witwassen?
Vanaf 1 augustus 2008 geldt de Wwft voor banken. Daarvoor waren de Wet identificatie bij dienstverlening en de Wet melding ongebruikelijke transacties van toepassing.
Is er bekend welk deel van nalatigheid in witwassen bij banken als ING gemoeid is met online gokken? Welk bedrag gaat het om?
DNB is gehouden tot vertrouwelijkheid als het gaat om informatie over specifieke instellingen. Het Openbaar Ministerie heeft aan ING een transactie aangeboden naar aanleiding van overtreding van de Wwft (zie: https://www.om.nl/actueel/nieuws/2018/09/04/ing-betaalt-775-miljoen-vanwege-ernstige-nalatigheden-bij-voorkomen-witwassen). Het feitenrelaas dat aan die beslissing ten grondslag ligt kunt u hier terugvinden: https://www.om.nl/documenten/publicaties/fp-hoge-transacties/feitenrelaas/map/feitenrelaas-ing.
Paysafe is een bedrijf dat cashgeld om zet in digitaal geld. Het verdient daar uiteraard een percentage aan. Tot eind 2021 kon dat zonder het hebben van een persoonsgebonden account. Kortom, een paysafe bonnetje (prepaid tegoed) kopen bij de supermarkt en claimen in het casino. Wat casinospelen aanklikken en voila, uitbetalen. Hier is mogelijk sprake van witwassen. Heeft DNB dit bedrijf op de radar?
DNB is gehouden tot vertrouwelijkheid als het gaat om informatie over specifieke instellingen. Daarbij is relevant te vermelden dat genoemde instelling niet onder toezicht staat van DNB aangezien dit een elektronisch geldinstelling is die in Nederland actief is via grensoverschrijdende dienstverlening vanuit Ierland (zie: https://www.dnb.nl/openbaar-register/registerdetailpagina/?registerCode=WFTEG&relationNumber=R183825).
Hetzelfde bedrijf Paysafe maakt het via bedrijven als Beltegoed.nl mogelijk om via de telefoon dit soort prepaid kaarten te kopen. Daarbij is geld lenen via een telefoonrekening schering en inslag. Wij schreven al eerder een artikel over telefoonrekeningen van €7000 bij een interview met een Nederlandse online gokker.
Paysafe biedt haar diensten nog steeds aan bij online casino’s. De simpele mogelijkheid tot het converteren van cash geld tot digitaal geld is daarmee een doorn in het oog tegen witwassen. Wat vindt DNB hiervan en gaat het over tot onderzoek?
DNB is gehouden tot vertrouwelijkheid als het gaat om informatie over specifieke instellingen.
In hoeverre is de KSA bij machte om banktransacties te monitoren? Of is dat een taak van de AFM en DNB?
Instellingen die onder de Wwft vallen, zijn op grond van die wet verplicht transactiemonitoring toe te passen. DNB verricht zelf geen transactiemonitoring bij die instellingen. Met betrekking tot uw vragen over de Kansspelautoriteit (KSA) en de AFM verwijs ik u naar die organisaties.
Waarom zijn gok bedrijven geen financiële instelling volgens DNB?
In artikel 1a, derde lid, van de Wwft is gedefinieerd wat een financiële onderneming is. Op een deel van deze ondernemingen houdt DNB toezicht. Partijen die vallen onder de Wet op de kansspelen zijn opgenomen in artikel 1a, vierde lid, onderdeel n, van de Wwft en zijn onder het toezicht van de Kansspelautoriteit gebracht. De Nederlandse wetgever gaat over de wijze waarop het toezicht op de naleving van de Wwft is georganiseerd.
Waarom ligt de nadruk bij gokken op het spelelement en bij aandelen producten zoals turbo’s op het financiële aspect volgens DNB? Daarmee is er een scheiding in verantwoordelijkheid die de KSA mogelijk niet aankan, het kampt met prioriteringsbeleid.
Moet online gokken volgens DNB als financieel risico product worden gezien?
DNB houdt toezicht op instellingen en niet op specifieke producten. De Wwft bepaalt welke instellingen de verplichtingen dienen uit te voeren die in de Wwft zijn opgenomen. De Europese Unie en de Nederlandse wetgever gaan over de inhoud van deze verplichtingen en op welke partijen ze van toepassing zijn.
Casinozorgplicht.nl is voorstander van het opheffen van de Kansspelautoriteit. Dat orgaan is nu eindverantwoordelijk voor preventie van gokverslaving, handhaving en vergunningen. In onze optiek is gokken geen spelletje maar een financieel product met hoge risico’s. Daarnaast is de KSA niet bij machte om online casino’s kordaat aan te pakken. De voorzitter René Jansen zegt zelf in de Volkskrant dat de KSA wordt gefileerd door advocaten van casino’s.
Daarnaast duurt het onderzoek tot het geven van een boete tot aan het innen ervan soms 4-5 jaar. Op deze manier komen casino’s weg met zorgplichtschending en mogelijk witwas nalatigheid.
Wij roepen op tot het opheffen van de KSA en overgaan in de AFM. Op die manier valt online gokken onder banktoezicht.
Wat is uw gedachtegang hierover?
De Nederlandse wetgever gaat over de wijze waarop het toezicht op de naleving van de Wwft is georganiseerd.
