1 januari 2025. Door de redactie van CasinoZorgplicht.
Tot oktober 2021 opereerden online casino’s zonder vergunning in Nederland. Gokbedrijven maakten miljoenen winst, betaalden geen belasting en kregen regelmatig boetes van de Kansspelautoriteit. Sindsdien worden Nederlandse klanten van die online casino’s middels rechtsgang gecompenseerd voor onrechtmatig geïnde verliezen. Maar wat gebeurde er met de winsten die al waren uitgekeerd aan aandeelhouders van de gokpaleizen? Is het uitkeren van dividend uit deze winsten een vorm van witwassen? Welke verantwoordelijkheid hebben aandeelhouders, banken en toezichthouders in deze situatie? En wat kunnen de juridische consequenties zijn?
In dit artikel onderzoekt CasinoZorgplicht de historische context van het illegale online kansspelaanbod, het belastingvoordeel voor de casino’s, de rol van banken, en de juridische implicaties van dividenduitkeringen uit illegale winsten.
1. Historische context: Illegale casino’s en toezicht
Online kansspelen waren in Nederland tot 1 oktober 2021 zonder uitzondering illegaal. Dit veranderde met de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand (KOA). Tot die tijd opereerden online casino’s zonder vergunning en overtraden zij de Wet op de Kansspelen (Bron: Ksa, 2019). Ondanks waarschuwingen en boetes van de Kansspelautoriteit bleven veel casino’s actief op de Nederlandse markt.
De Kansspelautoriteit liet regelmatig weten dat banken en betaalproviders zoals iDEAL een faciliterende rol speelden door transacties mogelijk te maken. De effectiviteit van dit toezicht ligt momenteel onder een loep. Sinds 2014 is er een convenant tussen een aantal betaalaanbieders zoals IDeal en de Ksa waar schending van de afspraken heeft plaatsgevonden. Ideal wordt tot op de dag van vandaag ingezet door casino’s zonder vergunning.
2. Onbelaste en illegale winsten
Een belangrijk voordeel voor de online casino’s zonder vergunning was dat zij in Nederland niet belastingplichtig waren. Wettelijk gezien wilde Nederland hen niet dwingen belasting af te dragen, omdat ze zich buiten de jurisdictie vestigden (Bron: Officiële Bekendmakingen, 2021). Hierdoor waren hun winsten volledig onbelast maar eveneens illegaal. Eén van de overwegingen om online casino’s niet te belasten was volgens Staatssecretaris Hans Vijlbrief de “traceerbaarheid van de casino’s”. Hier deed CasinoZorgplicht zelf onderzoek naar en kwam tot een andere conclusie.
Hoe groot is de financiële schade voor Nederland?
Er is geen exacte berekening van de gemiste belastinginkomsten, maar de miljoenenwinsten uit illegale activiteiten vormen een serieuze economische en juridische kwestie. De wetgever accepteerde impliciet dat deze bedrijven buiten het Nederlandse belastingstelsel opereerden, terwijl Nederlandse gokkers de kern van hun inkomsten vormden.
3. Gokkers krijgen geld terug: bewijs van illegale praktijken
Recent hebben online casino’s miljoenen moeten terugbetalen aan gokkers die zij verloren hadden via illegale platforms. Dit is juridisch relevant, want het bevestigt dat deze winsten onrechtmatig waren verkregen. Deze terugbetalingen versterken de vraag: als de winsten illegaal waren, zijn de uitgekeerde winsten en dividenden aan aandeelhouders dan ook onrechtmatig?
Wat zegt de wet over illegale winsten?
De Nederlandse wet stelt dat illegale inkomsten in principe aan de staat moeten worden terugbetaald. Dividenduitkeringen vanuit deze winsten zouden kunnen worden beschouwd als een poging om de illegale herkomst van het geld te verhullen.
4. Dividenduitkering en witwassen: hoe werkt het?
Volgens de wet is witwassen het verhullen of camoufleren van de herkomst van illegale inkomsten. Dividenduitkeringen zijn problematisch als:
• De winsten illegaal zijn verkregen (in dit geval via niet-vergunde activiteiten).
• Het dividend wordt uitgekeerd aan aandeelhouders die weten (of hadden moeten weten) dat de inkomsten illegaal waren.
Is dividenduitkering door illegale casino’s een vorm van witwassen?
Ja, daarmee lijkt het sterk op witwassen. Het uitkeren van dividend kan worden gezien als een poging om illegale inkomsten in de reguliere financiële systemen te brengen. Aandeelhouders profiteren hiermee indirect van criminele activiteiten, wat hun aansprakelijkheid kan vergroten. Daarom ligt het in het verlengde van de Wet Op Kansspelen. Casino aanbod zonder vergunning is een misdrijf, zoals de Kansspelautoriteit zelf verwoordde: “Misdaad mag niet lonen”, aldus voormalig voorzitter René Janssen.
5. Rol van banken en toezichthouders
Een ander kritisch punt is de faciliterende rol van banken en betaalproviders. Ondanks waarschuwingen van de Ksa werden betalingen via iDEAL en andere systemen jarenlang probleemloos uitgevoerd.
Hebben banken hun zorgplicht, controle of de WWFT geschonden?
Ondanks de illegale aard van de activiteiten konden casino’s eenvoudig betalingen ontvangen via iDEAL en andere systemen, wat hun toegang tot de markt vergemakkelijkte. Ondanks een covenant is hier kennelijk geen belang aan gehecht en niet streng en herhaaldelijk op gehandhaafd. (Bron: Ksa, 2014). In veel gepubliceerde boetes op Rechtspraak.nl wordt IDeal naast illegaal aanbod van kansspelen eveneens door de kansspelautoriteit genoemd als argument voor de boete. Bijvoorbeeld voor PokerStars in 2019.
Conclusie en vervolgstappen
De illegale winsten van online casino’s, gecombineerd met belastingvrijstelling en het gebrek aan streng toezicht, vormen en zorgen voor een juridisch en maatschappelijk probleem. Het uitkeren van dividend uit deze winsten kan worden gezien als een vorm van witwassen, vooral als aandeelhouders wisten dat de inkomsten illegaal waren. Inmiddels hebben 3 afzonderlijke advocaten in 3 afzonderlijke interviews met CasinoZorgplicht benoemd dat banken op z’n minst hebben geprofiteerd van Nederlandse online probleemgokkers bij casino’s die een misdrijf plegen.
Om deze problemen te onderzoeken zijn er mogelijkheden:
1. Juridisch onderzoek: De overheid moet onderzoeken of dividenduitkeringen door illegale casino’s onder witwassen vallen.
2. Aansprakelijkheid van aandeelhouders: Aandeelhouders kunnen verplicht worden ontvangen dividend terug te betalen als het bewezen illegaal verkregen is.
3. Verantwoordelijkheid van banken: Banken moeten strenger worden gecontroleerd op hun rol in financiële transacties die illegale activiteiten faciliteren. Tevens is er een rijzende vraag over aansprakelijkheid van banken. Nederlandse gokkers hebben inmiddels aangifte gedaan bij het OM tegen een aantal banken.
De vraag blijft of de overheid en toezichthouders dit hoofdstuk echt willen afsluiten, of dat de financiële schade en juridische complicaties te groot zijn om volledig recht te zetten.
Een andere relevante vraag blijft hoe groot de maatschappelijke impact is geweest van de illegale online casino winsten. Uit vonnissen uit 2024 van Nederlandse rechters waarin burgers schadeloos werden gesteld blijkt dat die wel ééns groter zou kunnen zijn dan de toeslagen affaire.
Er zijn miljoenen terugbetaald aan gokverliezen middels civiele procedures. Daarbij heeft een verborgen leed gespeeld, blijkt uit rechtszaken waar CasinoZorgplicht bij aanwezig was op de perstribune. Het Openbaar Ministerie heeft hier dan ook een mogelijke rol om de veiligheid Nederlanders te onderzoeken, die kennelijk van 2000 – eind 2021 in het geding is geweest.
Daarbij speelt het OM in één opmerkelijke strafzaak na 10 jaar vandaag de dag nog steeds. Amsterdams Casino dat online casino diensten aanbood vanuit Nederland werd volledig gestript. Gevangenisstraffen, ontnemingen van €24.000.000, boetes en taakstraffen werden in eerste aanleg uitgesproken. Op basis van Wet Op Kansspelen.
Waar, zoals Advocaat Benzi Loonstein zegt: “De echte grote vissen (zoals Unibet en PokerStars) buiten schot zijn gebleven. Dat moet voor een leek uit te leggen zijn en dat is het voor mij niet eens”, aldus Loonstein in een interview met CasinoZorgplicht uit 2023.
