12 januari 2025, door CasinoZorgplicht.nl
Nieuwe plannen, oude problemen
De Kansspelautoriteit (Ksa) heeft in haar Toezichtagenda 2025 de focus verlegd naar de bescherming van kwetsbare groepen, met name jongeren. Het nieuwe beleid richt zich op strengere handhaving, betere controle op marketingstrategieën en het aanpakken van risicovolle gedragingen onder spelers. Tegelijkertijd benadrukt de toezichthouder dat een sterk vergund aanbod essentieel blijft om illegaal gokken terug te dringen.
Deze plannen klinken ambitieus, maar de realiteit is minder rooskleurig. Illegale aanbieders blijven actief en onaantastbaar, terwijl vergunde casino’s zuchten onder hoge belastingen en strenge regelgeving. De vraag blijft: hoe effectief is een toezichtagenda als de handhaving door andere overheidsinstanties, zoals de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie, structureel tekortschiet?
Contradicties in beleid en uitvoering
De Nederlandse Wet Kansspelen op Afstand (KOA) had de ambitie om de gokmarkt te legaliseren en te reguleren. Toch worden de belangrijkste pijlers van deze wet voortdurend ondermijnd door inconsistenties en een gebrek aan daadkracht. Illegale online casino’s, zoals voormalig Unibet vóór zijn legalisatie, betalen geen belasting, terwijl Nederlandse spelers hun winsten wel moeten aangeven van onvergunde gokbedrijven. Daartegenover dragen vergunde (legale) aanbieders, zoals Toto, Fair Play, Jacks en Holland Casino, wél belasting af over hun omzet, en hoeven hun winnende klanten niets af te dragen. Het gevolg? Een oneerlijk speelveld dat illegale aanbieders in de kaart speelt.
De Belastingdienst stelt dat er “geen grondslag” is om belasting te heffen bij illegale online casino’s. Maar hoe kan het dat de Kansspelautoriteit wel boetes oplegt aan illegale casino’s en vaak ook weet te innen? Het Openbaar Ministerie weigert daarnaast aangiftes op te nemen tegen illegale aanbieders, hoewel deze volgens de Wet op Kansspelen een misdrijf plegen. Het absurde resultaat: bedrijven die structureel wetten overtreden, blijven buiten schot, terwijl vergunde aanbieders door regelgeving worden beknot.
Het falen van convenanten
De situatie wordt verergerd door het gebrek aan afdwingbare afspraken. In 2014 werd een convenant gesloten met betaalaanbieders zoals iDEAL, waarin werd vastgelegd dat hun diensten niet beschikbaar mochten zijn op illegale goksites. De praktijk? iDEAL is nog steeds op talloze illegale websites te vinden. Dit convenant heeft aantoonbaar geen meerwaarde gehad. Hetzelfde geldt voor de boetes die de Ksa jarenlang oplegde aan partijen als PokerStars en Unibet: ondanks de sancties bleven deze bedrijven actief (door gebrek aan wetgeving) op de Nederlandse markt. Wat is de waarde van regelgeving als deze stelselmatig wordt genegeerd?
Het risico voor Nederlandse spelers
Voor spelers die bewust of onbewust bij illegale casino’s gokken, zijn de risico’s aanzienlijk. Wettelijk gezien kunnen zij een boete van €8.700 krijgen en een strafblad oplopen. Toch is er in de praktijk nog nooit een speler vervolgd, omdat de Ksa prioriteit geeft aan het aanpakken van aanbieders.
Daarentegen heeft een Nederlander recentelijk via de rechter €676.000 teruggekregen van Unibet vanwege het ontbreken van een vergunning. Dit laat zien dat de civiele rechtspraak weliswaar kan corrigeren, maar geen oplossing biedt voor de structurele problemen in de handhaving.
De Nederlandse overheid lijkt zich vast te draaien in bureaucratische besluiteloosheid. De belastingdienst ziet geen mogelijkheden om illegale aanbieders te belasten, maar de Ksa kan wél boetes innen. Het Openbaar Ministerie weigert de wet uit te voeren en laat strafrechtelijke vervolging van illegale aanbieders en betrokken partijen zoals Google Ads achterwege. Dit gebrek aan samenwerking en daadkracht maakt de legalisatie van online kansspelen ongeloofwaardiger dan bij aanvang was aangekondigd.
Illegale aanbieders hebben hierdoor jarenlang onbelast miljarden verdiend aan Nederlandse probleemspelers. Tegelijkertijd blijven vergunde casino’s gebonden aan strenge regels en hoge lasten, wat hun concurrentiepositie verzwakt. Dit alles terwijl de bescherming van kwetsbare groepen – de kern van de nieuwe toezichtagenda – niet effectief kan worden gewaarborgd zolang illegale aanbieders vrij spel hebben.
Aanbevelingen van CasinoZorgplicht
Om de Nederlandse legale online goksector een kans van slagen te geven en spelers te beschermen, doet CasinoZorgplicht zelf een “initiatiefwet” aan de wetgever:
1. Macht en mandaat voor de Belastingdienst: Zorg dat de Belastingdienst illegale aanbieders kan belasten. Ondanks het onmogelijk achten van D66 Staatssecretaris Vijlbrief van destijds lukt het de Ksa en burgers wél om over de grens succesvol geld (terug) te halen.
2. Meer autoriteit voor de Ksa: Illegale sites moeten binnen 24 uur offline kunnen worden gehaald bij voldoende bewijs.
3. Nieuwe sancties voor Nederlandse spelers bij illegale casino’s: Straf Nederlandse spelers bij illegale online casino’s niet met boetes van €8700 of een strafblad, maar met het ontnemen van eventuele winsten. Zo brengt het spelen bij illegale casino’s alleen een risico op verlies met zich mee.
4. Uitvoering van de wet op kansspelen door het Openbaar Ministerie: Het OM moet aanbieders van illegale online kansspelen vervolgen en onderzoeken. Dat staat in de Wet Op Kansspelen, de WOK. Toch weigert het OM dat op 1 strafzaak na die Rykiel heet en meer dan 10 jaar duurt.
Advocaat Pepijn Le Heux zegt overigens over casino’s die zonder vergunning actief zijn ná de legalisatie van online gokken daarover in een interview met CasinoZorgplicht:
“Ondanks dat het probleem nu veel kleiner is omdat de meeste mensen bij vergunde bedrijven spelen, zou je kunnen redeneren dat gokbedrijven die zich nog steeds zonder vergunning op de Nederlandse markt richten nog fouter zijn nu een vergunning wel mogelijk is”.
5. Vervanging van convenanten door wetten: Afspraken zoals het verbod op iDEAL bij illegale aanbieders moeten afdwingbaar worden.
6. Hogere straffen voor illegale aanbieders: Maak boetes proportioneel over omzet afkomstig van Nederlandse online (probleem)gokkers, tot 100% van de inkomsten. Een boete voor het niet naleven van een zorgplicht (mensenleven) kan additioneel worden toegevoegd.
KOA heeft nog een kans van slagen
Zonder fundamentele hervormingen blijven de doelen van de Wet Kansspelen op Afstand (KOA) onbereikbaar. De overheid moet de scheve verhoudingen tussen vergunde en illegale aanbieders herstellen en een harde lijn trekken tegen partijen die de wet overtreden. Alleen met een daadkrachtige aanpak kan de goksector bijdragen aan een veiligere samenleving. De bal ligt bij het kabinet en de wetgever. Nu is het tijd om verantwoordelijkheid te nemen.
