Online casino’s zonder vergunning opereerden soms tientallen jaren zonder belasting te betalen. Uit een interview met de Kansspelautoriteit in de Volkskrant (10 januari 2023) blijkt dat vóór de legalisatie van online gokken geen belasting werd geheven op online gokbedrijven. Dit roept de vraag op: Waarom heeft de overheid geen actie ondernomen om de casino’s te belasten?
Voorsprong door illegaliteit
Legale aanbieders zoals Holland Casino, Jacks, Circus en Fair Play staan vandaag de dag onder zware financiële druk door een aanstaande kansspelbelastingverhoging van 30,5% naar 37,8%. Deze casino’s hebben, in het geval van Holland Casino bijvoorbeeld, decennia gewacht het aanvragen van een online kansspel vergunning. Die mogelijkheid, de Wet Kansspelen Op Afstand, diende zich in 2021 pas aan.
Tegelijkertijd hebben Maltese (EU) online casino’s zoals Unibet, PokerStars, Bwin, Betsson, Leo Vegas, ComeOn en Bet365, diezelfde periode belastingvrije winsten kunnen genereren in Nederland. De online gokbedrijven boden hun diensten per definitie illegaal aan, er was voor 2021 geen online vergunningstelsel.
Hoewel sommigen van die Maltese bedrijven nu wél legaal actief zijn onder de Wet Kansspelen op Afstand (KOA), is er een voorsprong opgebouwd voor wat betreft marktaandeel, mede dankzij destijds illegaal verworven Nederlandse klanten. Financieel is er eveneens een gewin: de voormalig belastingvrije status zorgt voor een beter economisch uitgangspunt dan online aanbieders die pas sinds de legalisatie actief zijn.
Dan valt er nog iets op. In een jarenlange strijd van een zeventigtal Nederlandse online pokerspelers tegen de Belastingdienst probeerde de overheidsinstantie de pokerspelers wél aan te slaan. De Belastingdienst verloor de langslepende zaak. Er moesten miljoenen worden terugbetaald aan de Nederlandse profpokeraars. In Nederland ligt opvallenderwijs de belastingplicht primair bij de speler.
Misgelopen miljarden aan kansspelbelasting
Uit een WOO-verzoek (Wet Open Overheid) van CasinoZorgplicht blijkt dat Hans Vijlbrief (D66), destijds Staatssecretaris van Financiën, in 2020 verklaarde dat het niet haalbaar was om buitenlandse online casino’s belasting te laten betalen. Eén van de argumenten om geen belasting op bijvoorbeeld Malta te innen is volgens Vijlbrief de “moeilijke traceerbaarheid”.
Dit specifieke argument blijkt een inschattingsfout te zijn. Advocaten van Nederlanders die gokverliezen terugeisen, hebben successen geboekt tegen dezelfde gokbedrijven. Tientallen gerechtelijke uitspraken zijn vastgelegd in vonnissen die bij voorraad uitvoerbaar zijn, inmiddels hebben de betreffende Nederlandse klagers tonnen aan gokverliezen teruggekregen. Een exercitie die voormalig Staatssecretaris Hans Vijlbrief op voorhand niet aandurfde en aanbieders mét een zorgplicht nu in het nauw drijft. Door het niet innen van belasting is de schatkist mogelijk een aanzienlijke bijdrage heeft onthouden.
Maar aan welk misgelopen bedrag kan hier worden gedacht?
Illegale kansspelaanbieders als Unibet en PokerStars zetten voor de legalisering in Nederland ook al €1 miljoen per dag om. De kansspelbelasting was destijds 30,5%. Deze twee casino’s hadden de schatkist jaarlijks gezamenlijk alleen al €222,65 miljoen kunnen opleveren. Over een periode van vijf jaar is dat ruim €1,1 miljard – en dat is slechts een fractie van de misgelopen inkomsten, er waren honderden (traceerbare) illegale casino’s actief.
Partijen die wél hebben gewacht op een online vergunning zoals Jacks, Fair Play, Circus en Holland Casino krijgen daarentegen te maken met reorganisaties. Twee online gokbedrijven hebben de Nederlandse markt binnen 3 jaar zelfs alweer verlaten, Livescorebet en Tombola. Voor hen wegen de kosten niet meer op tegen de baten.
Vergunningen voor voormalige illegale aanbieders
Met de invoering van de Wet KOA in 2021 kregen veel voormalig illegale aanbieders vergunningen. Bedrijven als Unibet en Bet365 domineren vandaag de dag de Nederlandse online gokmarkt dankzij klantenbestanden en belastingvrije winsten die zij zonder vergunning (hetgeen een misdrijf is conform de Wet Op Kansspelen) vóór 2021 hebben kunnen opbouwen.
Volgens advocaat Benzi Loonstein leidt dit tot oneerlijke concurrentie:
“Legale aanbieders hebben te maken met zware fiscale druk en strikte regelgeving, terwijl eerder illegale partijen nu beloond worden met een dominante marktpositie.”
Kan de overheid alsnog belasting innen?
Recente civiele successen laten zien dat het mogelijk is om buitenlandse casino’s te traceren én aan te slaan. Een oplossing van de gemiste inkomsten kan liggen bij “backtaxing” of schikkingen. Gokbedrijven die nu wél een vergunning hebben maar destijds geen belasting betaalden lijken laag hangend fruit te zijn. Mogelijk ligt er taak bij de Landsadvocaat om hier juridisch onderzoek naar te doen, waar anderszijds benadeelde partijen een bond zouden kunnen sluiten en mogelijk aanspraak kunnen maken op compensatie.
Toch zijn casino’s die geen vergunning hebben kunnen bemachtigen, zoals PokerStars en Bwin, ook al met succes door burgers gedwongen tot terugbetalen van gokverliezen. Daar lijken eveneens kansen voor de schatkist te liggen.
Het alsnog innen van enige vorm van belasting biedt niet alleen een manier om een deel van de misgelopen miljarden terug te halen, maar ook om de aangekondigde verhoogde en beladen belastingdruk op legale aanbieders te verlichten. Daarnaast kunnen andere hete hangijzers zoals zorg, onderwijs en de woningnood een mogelijk onverwachte meevaller tegemoet zien. De vraag is of de Staat bereid is om hier werk van te maken en de opties te onderzoeken.
CasinoZorgplicht sprak 16 december 2024 naar aanleiding van deze en andere WOO-verzoeken met het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de Kansspelautoriteit, De Belastingdienst en het Ministerie van Financiën. De aangelegenheid met vier overheidsorganen aan één tafel leende zich voor kritische vragen, ook naar aanleiding van deze publicatie.
Van dat gesprek volgt een apart verslag op CasinoZorgplicht.
