5 januari 2025 door CasinoZorgplicht.nl
Illegale online casino’s hebben jarenlang hun weg gevonden naar Nederlandse huishoudens, waar zij zonder Nederlandse vergunning opereren en een miljardenmarkt aanboren. Hoewel de focus vaak ligt op juridische en financiële kwesties, blijft het echte probleem onderbelicht: de online zorgplicht van deze aanbieders en het welzijn van hun klanten. In plaats van bescherming te bieden, werden spelers aangemoedigd om meer risico te nemen. Dit terwijl de benodigde vergunningen, die pas sinds oktober 2021 onder de Wet Kansspelen op Afstand (KOA) worden verleend, ontbraken. De vraag is nu: hoe groot is de maatschappelijke schade, en wat zegt dit over het falen van casino’s en overheid om zich over de burger te ontfermen?
Vergunning is eigenlijk bijzaak
Casinozorgplicht.nl, dat al jaren zich inzet voor gokslachtoffers speelt een beschouwende mediarol vanaf de perstribune in vijf rechtszaken tegen illegale online casino’s in 2024. Deze rechtszaken draaien om het aanbieden van kansspelen zonder vergunning, wat pas sinds de invoering van de KOA wettelijk gereguleerd is in Nederland. Om wél legaal te opereren, moeten casino’s een vergunning van de Kansspelautoriteit verkrijgen, die vijf jaar geldig is. Toch bleven grote namen als PokerStars en Unibet actief tot ver na hun boetes in 2018 en 2019, gekregen voor onder meer illegaal aanbod. De Kansspelautoriteit stelde zich machteloos op door beperkingen in de wetgeving.
Het effect op de maatschappij is verwoestend, steeds meer zichtbaar, niet alleen in verloren gokgelden. Advocaten, procesfinanciers en massaclaims richten zich nu massaal op het terughalen van geleden verliezen namens Nederlandse cliënten. Zo kreeg één gokker al succesvol €676.000 terug van Unibet en andere Nederlandse consumenten gezamenlijk miljoenen aan gokverliezen.
Maar dit “succes” verhult het menselijk leed dat voorafging aan deze juridische overwinningen. Mensen verloren niet alleen tonnen, maar hun grip. Dubbellevens werden nagestreefd om financiële gaten te dichten, met voorbeelden zoals diefstal uit kassalades, het leeghalen van spaarrekeningen van kinderen, criminele activiteiten en het aangaan van torenhoge schulden of nooit terugbetaalde leningen.
De rechtszaken illustreren dat casino’s vóór de legalisering van online gokken zich zelden bekommerden om de kwetsbaarheid van hun klanten. Medische dossiers spelen tot op heden in rechtszaken geen rol, maar advocaat Pepijn Le Heux stelt dat dit kan veranderen. Hij benadrukt dat casino’s misbruik maakten van gokkers met bijvoorbeeld impulsstoornissen die leidde tot onmatig gokgedrag. In plaats van in te grijpen, werden spelers verder aangemoedigd om hun impulsen de vrije loop te laten. De Hoge Raad zal zich in 2025 buigen over de vraag of contracten tussen Nederlandse gokkers en illegale casino’s nietig zijn.
Dit zou betekenen dat mogelijk één miljoen Nederlanders hun verloren gokgelden kunnen terugvorderen bij online casino’s zonder vergunning, in theorie. De praktijk zal afhankelijk zijn van bereidwilligheid van casino’s, het rekken van tijd, aandragen van lege holdings en of andere entiteiten en de Maltese wet Bill55 die tegen EU-recht indruist, die luidt: “Wij accepteren geen EU vonnissen”. Het Maltese Staatje heeft veel te verliezen, zo’n 10% van de beroepsbevolking werkt in de gokindustrie.
Het menselijke gezicht achter financiële de schade
De rechtszaken onthullen schrijnende verhalen. Een man uit Zwolle vergokte geld van zijn onderneming om zijn gokverslaving te financieren. Een alleenstaande moeder vergokte het spaargeld dat bedoeld was voor de studie van haar kinderen. Andere gokkers vielen met gecombineerde verslavingen ten prooi aan een roes, gestimuleerd door de voortdurende aanmoediging van casino’s zoals extra bonussen, free spins, free bets of zelfs cashbacks. Deze verhalen laten zien hoe de illegale gokindustrie levens verwoestte door gokverslaafden te behandelen als winstgevende klanten in plaats van als mensen in nood. Hoeveel branches hebben daadwerkelijk een zorgplicht nodig?
Hoewel rechtbanken in Den Haag, Almelo en Zwolle al uitspraken deden in het voordeel van Nederlandse gokkers, blijven grote vraagstukken liggen. Hoe groot is de maatschappelijke schade? Hoeveel mensen hebben hun leven geruïneerd zien worden door het ontbreken van een online zorgplicht door een nota bene illegaal bedrijf? En wie draagt hiervoor de verantwoordelijkheid, niet alleen in bestuurlijke zin? Als dit een misdrijf is conform de Wet Op Kansspelen, waarom doet het Openbaar Ministerie op één echte grote zaak ná dan niet meer onderzoek?
Immateriële schade onderschat, commerciële waarde overschat
De kern van de boodschap is duidelijk: het leed van gokslachtoffers mag niet worden onderschat. De focus van puur juridische en financiële kwesties zou in 2025 deels kunnen verschuiven naar het menselijk drama dat zich 20 jaar door volkomen illegale bedrijven op Nederlands grondgebied heeft afgespeeld achter de schermen van de illegale gokindustrie. Het ontbreken van vergunningen is niet alleen een administratieve overtreding én misdrijf; het is een symptoom van een systeem dat faalde om kwetsbare mensen te beschermen. Niet alleen jongvolwassenen, maar in algemene zin, de vatbare mens, waar het gros van de omzet van casino’s vandaan komt, zoals de Kansspelautoriteit in 2022 beaamde nadat het stelde dat 80% van de omzet bij 20% van de klanten vandaan kwam.
Nu advocaten, procesfinanciers en casino-claims de juridische strijd aangaan met online casino’s en hun advocaten, is het tijd dat de concretere casino zorgplicht ná de legalisering wordt nageleefd. Niet alleen om recht te doen aan de slachtoffers, maar ook om een krachtig signaal af te geven aan de industrie: winstbejag mag nooit ten koste gaan van menselijk welzijn. Tot nu hebben alle door burgers gewonnen rechtszaken (99%) eveneens laten zien wat er schuilt gaat achter een gokverslaving. Een dubbelleven. Iets wat in Duitsland en Oostenrijk al jaren gebeurt is terugbetalen van verliezen aan klanten van illegale online casino’s, voor velen een druppel op een gloeiende plaat. Toch helpt het om levens weer op te bouwen, aldus een anonieme gokker waarmee CasinoZorgplicht sprak.
Omdat in Nederland het aanbieden van kansspelen zonder vergunning een misdrijf is, een economisch delict, zal de ook daar focus op worden gelegd voor gokkers, slachtoffers, nabestaanden en uiteindelijk het Openbaar Ministerie dat tot op heden haar ogen bewust sluit.
