10 januari 2025. Door de redactie van CasinoZorgplicht.
Ruim twee decennia lang kende Nederland een paradox: online gokaanbod was illegaal. Kansspelaanbieders zonder vergunning wisten tienduizenden Nederlandse spelers te bereiken via slimme marketing en prominente reclamecampagnes. Dit gebeurde onder het oog van een overheid die aan de randen van deze illegale markt niet onverdienstelijk bleek te zijn.
Van reclame-inkomsten en belastingafdrachten van mediabedrijven tot boetes en ontnemingen: de Nederlandse staat genereerde aanzienlijke inkomsten uit het speelveld van illegaal online gokken. Maar terwijl de staatskas profiteerde, bleven spelers vaak onbeschermd achter.
Belastinginkomsten uit reclame voor illegale goksites
Een van de opmerkelijkste bronnen van inkomsten voor de staat was belasting over reclame voor illegale kansspelaanbieders. Zo zond PokerStars reclamespots uit tijdens Eredivisie Live-uitzendingen. Hoewel PokerStars zelf niets aan kansspelbelasting afdroeg aan Nederland, betaalden de mediapartijen die deze reclames uitzonden vennootschapsbelasting over hun inkomsten. Met tarieven van 20% tot 25% was dit een indirecte maar lucratieve bron van inkomsten voor de staat.
Daarnaast speelde Google een belangrijke rol in het promoten van illegale kansspelen. Het technologiebedrijf genereerde via advertenties inkomsten uit zoekopdrachten gerelateerd aan gokplatforms, waarvoor het in Nederland belasting betaalde. De exacte bedragen blijven onbekend, maar de cumulatieve inkomsten zijn naar schatting substantieel geweest, die lopen in de miljarden euro’s over illegale inkomsten.
Boetes en ontnemingen: een lucratieve sanctiepraktijk
De Kansspelautoriteit (Ksa), opgericht in 2012, legde sinds haar bestaan miljoenenboetes op aan aanbieders van illegale kansspelen. Hoewel de handhaving vaak werd bemoeilijkt door buitenlandse jurisdicties, wist de Ksa enkele grote boetes daadwerkelijk te innen.
Nog indrukwekkender was een strafzaak (Rykiel), waarin het Openbaar Ministerie (OM) €24 miljoen ontnam van een online casino organisatie die illegale online gokactiviteiten exploiteerde. Deze ontnemingen vloeiden direct in de staatskas. Het is een illustratie van hoe illegaal gokken niet alleen de aanbieders, maar ook de overheid heeft verrijkt. De zaak loopt nog steeds in cassatie.
De prijs voor de burger, niet het online casino
Ondanks de inkomsten voor de overheid, bleef de Nederlandse gokker vaak onbeschermd. Door het gebrek aan regulering en toezicht vielen tienduizenden spelers ten prooi aan gokverslavingen en financiële problemen. Dit blijkt uit recente gerechtelijke uitspraken. Juist om deze redenen is er een steeds scherper vergunningstelsel ingevoerd met zorgplicht om burgers te beschermen. Niet voor niets is het aanbieden en verspreiden van illegale kansspelen een misdrijf.
Op 17 april 2024 oordeelde een Nederlandse rechter dat een speler $230.000 moest terugkrijgen van PokerStars, omdat het platform zonder vergunning opereerde. De zaak, waarin de speler zijn restaurant had vergokt en mentaal leed opliep, legde de verantwoordelijkheid bij het illegale aanbod van PokerStars. Maar impliciet wijst het ook op de rol van de staat: door de indirecte financiële voordelen heeft de overheid bijgedragen aan de instandhouding van een systeem dat schadelijk was voor de burger.
Dit oordeel is geen uitzondering. Steeds meer spelers winnen zaken tegen aanbieders als PokerStars, Bwin en Unibet. Massaclaims en honderden individuele claims wijzen op tienduizenden gedupeerden die financiële compensatie zoeken voor geleden verliezen. Dit toont aan dat de gevolgen diep en verstrekkend zijn. De Hoge Raad buigt zich nu over de zaak of Nederlanders massaal hun verloren gokverliezen mogen terugvorderen.
Inkomsten ten koste van bescherming
Hoewel de regulering van de online gokmarkt met de Wet Kansspelen op Afstand (2021) een nieuw tijdperk inluidde, werpt de geschiedenis van illegaal gokken in Nederland een ongemakkelijke schaduw. De staat heeft indirect en direct geprofiteerd van een ongereguleerde markt, maar dit gebeurde ten koste van de burger.
De recente vonnissen en opkomst van massaclaims benadrukken dat de gevolgen niet slechts financieel zijn, maar ook sociaal en mentaal. Voor de tienduizenden Nederlanders die hun spaargeld, relaties of mentale gezondheid verloren door het illegale gokaanbod, komt gerechtigheid laat. De vraag blijft: kan een overheid die zelf heeft geprofiteerd van deze praktijken ooit voldoende verantwoordelijkheid nemen om de schade te herstellen?
De inkomsten van de staat uit deze periode zijn onmiskenbaar, maar de maatschappelijke prijs blijkt aanzienlijk hoger.
Zowel de KNVB, Talpa Group, STER, als RTL Group wilden niet meewerken aan een voor hen niet verplicht Woo-verzoek. Pokercity is doorgaans een goed ingelichte, betrouwbare bron en is daarom na pogingen tot onderzoek bij direct betrokken (commerciële) partijen als hoofdbron gebruikt.
