Donderdag 27 maart 2025, door de redactie van CasinoZorgplicht.nl
In reactie op groeiende zorgen over gokschade brachten The Lancet Public Health en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) eind 2024 krachtige aanbevelingen uit om gokken als een maatschappelijk probleem aan te pakken. Hun pleidooi: behandel gokken niet langer als een individueel falen, maar als een serieus volksgezondheidsvraagstuk. Kort daarna kwam Staatssecretaris Teun Struycken met wetsvoorstellen om online gokken strenger te reguleren. In een recente blog fileert het Trimbos-instituut deze beleidsplannen en legt ze naast de internationale aanbevelingen. Wat blijkt: Nederland zet voorzichtige stappen in de juiste richting, maar is er nog lang niet.
Een publiekgezondheidsprobleem, geen individuele kwestie
Zowel de WHO als The Lancet roepen overheden op om gokken te behandelen als een breed maatschappelijk gezondheidsprobleem, vanwege de ingrijpende schade die het aanricht — niet alleen bij gokkers zelf, maar ook bij hun omgeving. Denk aan financiële problemen, psychische klachten, werkverlies en zelfs huiselijk geweld. De huidige aanpak in veel landen legt nog te veel nadruk op persoonlijke verantwoordelijkheid. De staatssecretaris lijkt hierin een omslag te maken door in zijn beleidsvisie te pleiten voor bescherming van álle burgers en het erkennen van gokschade als een collectief probleem.
Reclameverbod en leeftijdsverhoging: goede eerste stappen
De WHO en The Lancet adviseren een rigoureus verbod op gokreclames en betere bescherming van jongeren. De staatssecretaris volgt dit advies deels: hij stelt een vrijwel volledig reclameverbod voor met een “nee, tenzij…”-principe en wil de minimumleeftijd voor risicovolle kansspelen verhogen van 18 naar 21 jaar. Het succes hiervan zal afhangen van de uitzonderingen op het reclameverbod en de daadwerkelijke handhaving van de leeftijdsgrens.
Meer toezicht, strengere limieten
Internationaal klinkt de roep om duidelijke limieten, verplichte pauzes en veilige productontwerpen. Daarnaast is een onafhankelijke toezichthouder cruciaal. De staatssecretaris komt met voorstellen voor overkoepelende speellimieten en wil de Kansspelautoriteit meer bevoegdheden geven, bijvoorbeeld om undercover onderzoek te doen. Daarmee zet hij stappen richting effectiever toezicht, al blijft de uitwerking van de maatregelen cruciaal.
Internationaal samenwerken, maar nog beperkt
De WHO en The Lancet pleiten voor een mondiale aanpak van gokschade. De staatssecretaris geeft aan internationale ervaringen mee te nemen en wil de aanpak van illegaal aanbod versterken, maar een bredere internationale strategie — gericht op volksgezondheid en regulering — blijft vooralsnog onderbelicht.
Belangenverstrengeling blijft een risico
Tot slot onderstrepen de WHO en The Lancet het belang van onafhankelijkheid van de gokindustrie in beleid, onderzoek en regulering. Hoewel het ministerie stappen zet richting transparantie, bijvoorbeeld door lobbycontacten te registreren, ontbreekt een expliciete beleidslijn over het uitsluiten van invloed vanuit de sector.
Samenvatting van de vijf internationale aanbevelingen en hoe Nederland daarop scoort:
1. Benader gokken als een publiekgezondheidsprobleem
→ Nederland zet een voorzichtige stap in deze richting met meer focus op collectieve verantwoordelijkheid.
2. Verminder blootstelling en beschikbaarheid
→ Voorstellen voor reclameverbod en leeftijdsverhoging sluiten deels aan, mits streng uitgevoerd.
3. Bescherm consumenten met effectieve maatregelen en toezicht
→ Voorstellen zijn ambitieus, uitvoering en handhaving worden bepalend.
4. Vergroot internationale samenwerking
→ Nog te beperkt gericht op volksgezondheid; focus ligt vooral op illegaal aanbod.
5. Zorg voor onafhankelijkheid in beleid en onderzoek
→ Positieve beweging richting transparantie, maar structurele waarborgen ontbreken.
Conclusie
De nieuwe koers van staatssecretaris Struycken laat zien dat Nederland luistert naar internationale signalen, maar veel zal afhangen van de uitvoering en de bereidheid om écht los te komen van oude denkwijzen waarin eigen verantwoordelijkheid centraal stond. De gezondheidswetenschap vraagt om een radicalere, systeemgerichte aanpak van gokschade — en daarin heeft Nederland nog een flinke inhaalslag te maken.
