CasinoZorgplicht, dinsdag 29 april 2025
In een onthullende reportage van Nieuwsuur op 26 september 2019, getiteld “Special | Zo komen schimmige miljonairs Europa binnen”, onderzochten journalisten Siebe Sietsma en Luuk Mulder het controversiële ‘gouden paspoort’-programma van Malta. Dit programma stelde rijke buitenlanders in staat om het Maltese staatsburgerschap te verkrijgen in ruil voor aanzienlijke investeringen, waarmee ze ook toegang kregen tot de Europese Unie. De reportage toonde aan hoe individuen met minimale banden met Malta, waaronder Russische oligarchen, via deze regeling EU-paspoorten konden bemachtigen. Een opvallend voorbeeld was een Russische zakenman die, na het verkrijgen van een Maltees paspoort, strategisch gelegen eilanden in Finland aankocht, wat leidde tot zorgen over nationale veiligheid binnen de EU.
De reportage bracht ook de betrokkenheid aan het licht van de Groningse hoogleraar Dimitry Kochenov, gespecialiseerd in EU-burgerschap. Kochenov adviseerde de Maltese overheid over de juridische aspecten van het paspoortprogramma en bekleedde functies bij organisaties die financiële belangen hadden bij de verkoop van paspoorten. Zijn dubbele rol als academisch expert en adviseur van de Maltese regering leidde tot vragen over belangenverstrengeling. De Rijksuniversiteit Groningen startte een onderzoek naar zijn handelen, en de Onderwijsinspectie werd betrokken bij de beoordeling van zijn academische integriteit.
Europees Hof van Justitie stelt dat gouden paspoort in strijd met het EU-recht is
Op 29 april 2025 heeft het Europees Hof van Justitie geoordeeld dat het Maltese ‘gouden paspoort’-programma in strijd is met het EU-recht. Het Hof concludeerde dat het verkopen van staatsburgerschap neerkomt op de commercialisering van zowel nationale als EU-burgerschap, wat de fundamenten van solidariteit en wederzijds vertrouwen tussen lidstaten ondermijnt. Het programma bood individuen de mogelijkheid om, tegen betaling van €900.000 en met minimale verblijfsvereisten, het Maltese staatsburgerschap te verkrijgen, en daarmee toegang tot de gehele EU. Deze praktijk werd bekritiseerd vanwege de risico’s op witwassen van geld, corruptie en het omzeilen van sancties.
Ondanks eerdere waarschuwingen van de Europese Commissie en het stopzetten van vergelijkbare programma’s door landen als Cyprus en Bulgarije, bleef Malta zijn regeling voortzetten. De Maltese regering verdedigde het programma door te wijzen op de economische voordelen, waaronder meer dan €1,4 miljard aan inkomsten sinds 2015. Voormalig premier Joseph Muscat, onder wiens leiding het programma werd geïntroduceerd, bekritiseerde de uitspraak van het Hof als politiek gemotiveerd. Transparantie-activisten, waaronder Matthew Caruana Galizia, verwelkomden de uitspraak echter als een overwinning voor de rechtsstaat en een stap richting het beëindigen van corruptieve praktijken binnen de EU.
Uitspraak heeft mogelijk gevolgen voor omstreden wet Maltese gokwet Bill55
De recente uitspraak van het Europees Hof van Justitie, die het Maltese ‘gouden paspoort’-programma illegaal verklaarde, benadrukt de grenzen van nationale wetgeving binnen de Europese Unie. In dit licht komt ook de controversiële Maltese wet Bill 55 onder verscherpte aandacht. Deze wet stelt gokbedrijven in staat om buitenlandse rechterlijke uitspraken, waarin zij worden verplicht om geld terug te betalen aan gokkers, naast zich neer te leggen. Ook hier deed Nieuwsuur onderzoek naar.
Hoewel Malta zich beroept op nationale soevereiniteit, lijkt Bill 55 in strijd te zijn met EU-regels en het beginsel van wederzijds vertrouwen tussen lidstaten. De Europese Commissie is inmiddels een onderzoek gestart naar deze wet. Gezien de recente veroordeling van het ‘gouden paspoort’-programma is het aannemelijk dat ook Bill 55 onder druk zal komen te staan en mogelijk zal worden ingetrokken om te voldoen aan de EU-wetgeving.
Waarom vragen meer dan 100.000 Nederlanders hun geld terug van online casino’s? En waarom zijn veel mensen hier juist op tegen? Elke donderdag bij Podimo, Spotify of elk ander podcast platform. Aflevering #2 van ‘De CasinoChaos’ draagt de titel: Online gokken op je 13e? ‘Een makkie’ en komt donderdag 1 mei 2025 uit.