CasinoZorgplicht, 2 Februari 2025
De manier waarop illegale online casino’s door het Openbaar Ministerie (OM) worden aangepakt, roept vragen op over juridische ongelijkheid. In sommige gevallen wordt een strafrechtelijk onderzoek ingesteld, terwijl in andere gevallen niets gebeurt. Volgens advocaat Benzi Loonstein is dit een duidelijk voorbeeld van kennelijke ongelijkheid.
Een treffend voorbeeld is de zaak Rykiel, waarin een ondernemer al meer dan 10 jaar wordt vervolgd voor het aanbieden van illegale online kansspelen. In eerste aanleg werden persoonlijke ontnemingen van €24 miljoen, boetes en gevangenisstraffen opgelegd op basis van diezelfde Wet Op Kansspelen: “Casino zonder vergunning”, artikel 1.
Daarnaast is er een schikking van €14,9 miljoen tussen de Belastingdienst en gokbedrijf Leo Vegas, (Royal Panda) waarbij het online casino de Wet op de Kansspelen (WOK) schond, maar slechts een financiële regeling trof zonder strafrechtelijke consequenties. Uit WOO-gesprekken tussen de Belastingdienst en CasinoZorgplicht blijkt dat de overeenkomst tussen deze zaken Rykiel en Leo Vegas ligt in de fysieke aanwezigheid van een kantoor in Nederland. Volgens de Belastingdienst was dat voldoende grondslag om handhavend op te treden.
Tegelijkertijd kon Unibet, dat twintig jaar lang zonder vergunning en belastingvrij in Nederland actief was vanuit Malta, vrijuit gaan. Het gokbedrijf had geen fysiek kantoor in Nederland en dus was er volgens de belastingdienst geen grondslag tot handelen. Toch pleegt Unibet, net als alle andere online casino’s die actief waren vóór 1 oktober 2021 in Nederland een misdrijf, “een economisch delict”, zoals advocaat Benzi Loonstein in een interview met CasinoZorgplicht zei. De belastingdienst en het OM doen dus niets.
“Was dat ook gebeurd als het om een levensdelict was gegaan waar de mogelijke dader zich schuilhoudt in een land zonder uitleveringsverdrag?”

Artikel 12 procedure tegen OM
Dit gebrek aan consequent en effectief optreden tegen illegale aanbieders heeft geleid tot een artikel 12-procedure. Gedupeerden van illegale casino’s proberen via de rechter alsnog het OM te dwingen tot vervolging van bedrijven als Unibet en zelfs techgigant Google, die jarenlang illegale gokreclames toestond. Daarover is nog geen uitspraak gedaan.
Ondertussen blijft handhaving door toezichthouders, zoals de Kansspelautoriteit (Ksa), in veel gevallen ineffectief. Boetes worden weliswaar uitgedeeld, maar lang niet altijd betaald. Voor veel illegale aanbieders is een sanctie van enkele tonnen of miljoenen slechts een te verwaarlozen risico in vergelijking met de opbrengsten die ze genereren. Hierdoor blijven ze opereren zonder noemenswaardige consequenties.
Tegen deze achtergrond laat het nu volgende hypothetische scenario zien hoe met enige inspanning, crimineel geld en geduld enorme bedragen kunnen worden witgewassen via illegale online casino’s, terwijl toezichthouders en justitie nauwelijks grip krijgen op de situatie.
Het fictieve plan: Online Casino met een Witwas-Doel
In de kern is het plan eenvoudig: een groep mensen zet een online casino op met een buitenlandse (sub)licentie, bijvoorbeeld uit Curacao of Anjouan. Dit zijn jurisdicties waar toezicht minimaal is en het verkrijgen van een vergunning slechts een formaliteit. De licentie creëert de illusie van een legale onderneming, terwijl het casino in werkelijkheid volledig wordt gecontroleerd door de initiatiefnemers.
Om de geloofwaardigheid te vergroten, wordt een affiliate marketing website gelanceerd. Hier worden ingelichte aanstaande klanten van het casino beloond met een ongewoon royale welkomstbonus, zoals “stort €5.000 en krijg nog eens €5.000 gratis”. Maar er is een belangrijke restrictie: enkel de (cartel) leden van de groep initiators krijgen toegang tot het casino.
De promotionele affiliate website speelt een sleutelrol in het witwas proces. Via een revenue-share model krijgt de affiliate website doorgaans 50% van het verlies van de speler. Omdat alle spelers uit de criminele organisatie komen en bewust verliezen, wordt een aanzienlijk deel van het geld via deze constructie al direct witgewassen. De affiliate ontvangt maandelijks 50% van de inkomsten uit de verliezen, terwijl het casino de overige 50% behoudt. Hierdoor kan het criminele geld de bovenwereld binnensijpelen.
Het Gecontroleerde Verlies
De deelnemende gokkers spelen óók een cruciale rol. Zij verliezen opzettelijk gemiddeld hoge bedragen per persoon over een periode van meerdere jaren. Dat gok-geld wordt gefinancierd door criminelen die het op een legale manier willen witwassen. De casino spelers zelf (vaak katvangers) ontvangen een vergoeding om opzettelijk en vooral gestaag geld te verliezen waardoor ze zelf geen financieel nadeel ondervinden. Dat proces kan jaren duren. Winnaars worden uiteraard ook uitbetaald, zij zijn onderdeel van de criminele organisatie en casino’s betalen ook wel eens uit. Gewonnen geld hoeft immers niet meer te worden witgewassen.

Is de WOK bedoeld voor een diner of het strafrecht?
Aan het eind van deze fase heeft het casino tientallen miljoenen euro’s verzameld, terwijl de groep spelers ogenschijnlijk niets anders hebben gedaan dan verliezen lijden op het casino.
Persoonlijke Claims: De Rechter als Witwasser
Na verloop van tijd start de tweede fase van het plan: een deel van het verloren geld legaal terughalen. In plaats van een massaclaim in te dienen, wordt ervoor gekozen om door enkele individuele betrokkenen met hoge verliezen juridische claims te starten. Dit voorkomt dat justitie en toezichthouders het patroon middels een massaclaim inzien en vergroot de kans op succes.
Spelers dienen persoonlijke rechtszaken in tegen het casino, met het argument dat zij zijn misleid door casino’s zonder Nederlandse vergunning. Rechters hebben in eerdere zaken vastgesteld dat illegale aanbieders verplicht kunnen worden om verloren bedragen terug te betalen. De vorderingen, die kunnen oplopen tot tonnen per persoon, worden in veel gevallen toegewezen.
Met het vonnis in de hand wordt het geld officieel teruggestort naar de spelers. De criminele winsten zijn nu ook door de klagende spelers juridisch gezuiverd: het geld is witgewassen en volledig legaal, omdat het voortkomt uit een gerechtelijke beslissing. De winst die overblijft bij het casino was al witgewassen.
Maar door een dwaalspoor op te zetten van een affiliatie website, een casino, winnende spelers en rechtszaken vanwege illegaal aanbod lijkt er een breed scala aan witwasopties mogelijk.
Unibet
Het gokbedrijf Unibet heeft zelfs 20 jaar lang in Nederland ongestraft kunnen handelen en is niet vervolgd door het OM en de Belastingdienst, het kreeg zelfs een Ksa vergunning toebedeeld na de legalisatie van online gokken om nu wél legale kansspelen aan te bieden. Het Franse FDJ rondde recent de aankoop af van Kindred, moederbedrijf van Unibet, voor €2,45 miljard.
Waar in de Rykielzaak het OM voor laag hangend fruit koos op basis van de WOK, werd Unibet met dank aan de Nederlandse Staat voor €2,45 miljard verkocht aan het Franse Staatsgokbedrijf en Unibet betaalde 20 jaar lang geen belasting in Nederland en ontloopt het tot nu toe strafrechtelijke vervolging. Allemaal op basis van dezelfde Wet Op Kansspelen die in de Rykielzaak wél gold.
Unibet kreeg het in 2018 wel een bestuursrechtelijke boete van de kansspelautoriteit voor het aanbieden van illegale kansspelen, gericht op Nederlanders middels Ideal. Kortom, de Ksa spekt de Staatskas, laat burgers berooid achter en het OM weigert haar eigen Wet Op Kansspelen uit te voeren.
Waarom Witwassen via een Buitenlands Casino Wél Werkt
Het hypothetische scenario van het opzetten van een buitenlands illegaal online casino benut de juridische mazen in de wet op verschillende niveaus:
- Gebruik van bestaande jurisprudentie: Eerdere rechterlijke uitspraken hebben bepaald dat spelers hun verliezen mogen terugkrijgen van illegale casino’s.
- Officiële betalingsstromen: Het geld loopt via banken, affiliate contracten en advocatenkantoren, wat het een legitiem karakter geeft.
- Beperkte handhavingsmogelijkheden: Omdat het casino in een andere jurisdictie is gevestigd, kunnen Nederlandse toezichthouders zoals het OM en de Belastingdienst nauwelijks ingrijpen. Sterker nog, uit onderzoek van CasinoZorgplicht blijkt dat alleen de Nederlandse speler belastingplichtig én strafbaar is voor het spelen bij illegale casino’s, maar het illegale casino zelf niet. “Er is immers geen grondslag”, aldus de belastingdienst in een gesprek met CasinoZorgplicht.
- Dubbele witwasroute via affiliates: Nog voordat de juridische claims worden ingediend, is al een deel van het geld witgewassen via de revenue-share van de affiliate website.
Eindconclusie: Wat kan “Ijzeren Rinus” Otte doen tegen deze vorm van witwassen?
Dit fictieve voorbeeld edoch realistische scenario laat zien hoe witwassen via online gokken met de juiste strategie niet alleen mogelijk is, maar ook bijna niet te vervolgen valt. Zo lang de wet de constructie niet doorziet, blijft de perfecte misdaad volledig legaal. Rinus Otte is de baas van het Openbaar Ministerie. Zijn bijnaam is “Ijzeren Rinus”. De deur van CasinoZorgplicht.nl staat open voor een gesprek, aangezien uit WOO-verzoeken is gebleken dat de Belastingdienst, Ksa, het MinFin en het MinJenv aan handen en voeten gebonden zijn. Het is aan de wetgever die een fundament zal moeten leggen.

Meer over online gokken als witwas methode?
In de AMLC Podcast bespreekt Noortje Boere hoe online gokken wordt gebruikt als witwasmethode. Dit hypothetische scenario van CasinoZorgplicht laat zien hoe criminelen de grenzen van de wet verkennen, en waarom justitie en toezichthouders moeite hebben om grip te krijgen op dit fenomeen. Er moest overigens op onze aanwijzing een rectificatie plaatsvinden die dan ook werd gedaan.

Luister de betreffende podcast aflevering van het Anti Money Laundry Centre hier. De podcast gaat niet in op de rol van de rechter en affiliate marketing, maar diende mede als bron voor dit artikel.
Tot slot heeft deze publicatie het doel de mazen in de wet aan te tonen en de onderzoeksselectiviteit waar het OM van wordt beticht door onder meer advocaat Benzi Loonstein.