Boodschappen of blut? Finland laat je gokken in de supermarkt

77889feb-760d-4aca-ac4d-ba77529cf39f

Wie in Nederland een gokje wil wagen, moet naar een casino of een legale online aanbieder. In Finland is dat anders. Daar staan in de gangpaden van supermarktketens zoals K-Supermarket en S-Market gewoon gokkasten. Voor de klant zijn melk en brood koopt, kan hij nog even snel een paar euro’s in een flikkerende automaat laten verdwijnen. Maar hoe verantwoord is dit? En waarom mogen supermarkten in Finland wel gokkasten aanbieden, terwijl dat in Nederland ondenkbaar is?

Veikkaus; staatsmonopolie

Gokkasten die vrij prominent bij de ingang van een supermarkt staan zijn te danken aan het staatsmonopolie van Veikkaus, het enige legale gokbedrijf in Finland. Veikkaus beheert alle gokactiviteiten, van loterijen en sportweddenschappen tot fysieke casino’s en gokkasten in winkels.

Het idee achter het monopoliemodel is dat de inkomsten ten goede komen aan de samenleving: opbrengsten worden geïnvesteerd in kunst, sport en sociale programma’s.

Dit systeem heeft echter een keerzijde. Doordat Veikkaus geen concurrentie kent, is er minder prikkel om verantwoord gokken actief te bevorderen. De zichtbaarheid van gokautomaten in openbare ruimtes draagt bij aan normalisatie van gokken, wat volgens experts problematisch is. De Finse overheid erkent deze zorgen en heeft plannen om het monopoliemodel vanaf 2027 te hervormen. Het doel is om, net als Nederland met de Wet Kansspelen op Afstand (KOA), een vergunningensysteem in te voeren waarin meerdere aanbieders kunnen opereren onder strikte regelgeving.

Online gokken niet verboden in Finland

Opvallend genoeg is online gokken in Finland niet volledig verboden, maar wel beperkt. Finnen mogen enkel gokken op de websites van Veikkaus; buitenlandse aanbieders zoals Unibet en Bet365 mogen geen licenties aanvragen en worden actief ontmoedigd via betalingsblokkades en reclameregels. Toch omzeilen veel spelers deze beperkingen via VPN’s of buitenlandse betaalmethoden, waardoor Veikkaus inkomsten misloopt en de roep om liberalisering luider wordt.

Het grootste verschil zit in de wetgeving. Nederland reguleerde online gokken pas in 2021 met de KOA-wet, die strikte eisen stelt aan aanbieders en verslavingspreventie centraal zet. Finland hanteert een heel ander model: een staatsmonopolie. De aanwezigheid van gokkasten in supermarkten zorgt namelijk voor laagdrempelig gokken, terwijl verslavingscijfers in Finland verontrustend hoog liggen. Uit studies blijkt dat zo’n 3% van de Finnen kampt met ernstige gokproblemen, een hoger percentage dan in veel andere EU-landen.

Waarom mogen die automaten dan blijven staan? Het antwoord ligt in een combinatie van gewenning, economische belangen en een trage politieke koerswijziging. Hoewel er steeds meer kritiek komt op de normalisatie van gokken in het dagelijkse leven, levert het systeem de staat miljarden op. Toch is verandering op komst: de Finse overheid overweegt om het monopoliemodel los te laten en toe te werken naar een gereguleerde markt, zoals Nederland met de KOA-wetgeving heeft gedaan.

Gokwetgeving in de EU, een verschil van dag en nacht

De verschillen binnen de Europese Unie blijven echter schrijnend. Terwijl Nederland vecht tegen illegale aanbieders en strikte regelgeving hanteert, kun je in Finland letterlijk tussen het brood en de groente je geld laten verdwijnen. En wie een veerboot pakt naar Tallinn, de hoofdstad van Estland op 2,5 uur varen vanaf Helsinki, ontdekt weer een heel andere realiteit: daar opereren internationale aanbieders zoals Unibet vrijwel ongehinderd, ondanks dat ze in Nederland onder een vergrootglas liggen. Het gokbedrijf dat recent werd overgenomen door het Franse FDJ, ligt momenteel met kamervragen van onder andere de SP onder een loep in de Tweede Kamer. Het laat zien dat gokwetten binnen de EU nog mijlenver uit elkaar liggen en dat de grens tussen verantwoord spelen en ongecontroleerde verleiding dunner is dan ooit.

Relevante artikelen

Unibet target kwetsbaren in Estland

CDA stelt kamervragen over Unibet

Kamervragen Michiel van Nispen (SP) Unibet en licentiebehoud

620

Zijn banken mede aansprakelijk voor gokverliezen als bewezen is dat zij zaken doen met een illegaal casino?

Scroll to Top