De Rykielzaak, een van de meest besproken kansspelzaken in Nederland, werpt licht op de ongelijkheid in de aanpak van kansspelaanbieders zonder vergunning. Stijn Flapper, oprichter van Amsterdams Casino, werd in 2011 zwaar aangepakt door het Openbaar Ministerie (OM) voor het aanbieden van online kansspelen zonder vergunning.
Tegelijkertijd kon Unibet, een grote internationale speler, jarenlang op de illegale Nederlandse gokmarkt opereren zonder dat eenzelfde strafrechtelijke reactie volgde. Terwijl Amsterdams Casino al snel te maken kreeg met zware eisen zoals gevangenisstraffen en miljoenen aan ontnemingen, ontving Unibet slechts een boete, een belastingkorting van 100% en kon het gokbedrijf zijn activiteiten na een korte pauze legaal voortzetten. Dit verschil roept vragen op over de rechtvaardigheid en consistentie van de handhaving door het OM en de Kansspelautoriteit (KSA).
De Rykielzaak: Flapper en zijn advocaten onder vuur
In de Rykielzaak werd Amsterdams Casino in 2011 hard aangepakt vanwege het opereren zonder vergunning. Het OM stelde dat Flapper miljoenen verdiende met zijn online casino en eiste niet alleen gevangenisstraffen, maar ook forse ontnemingen. Een aantal bekende advocaten stonden Flapper bij, maar zelfs zij konden niet voorkomen dat er zware maatregelen tegen het casino en zijn oprichter werden genomen. De juridische druk was zo groot dat ook enkele advocaten van Flapper door het OM werden verhoord, wat duidelijk maakte hoe serieus deze zaak werd genomen. Inmiddels heeft er dit jaar een hoger beroep gediend, dat onder andere gevangenisstraffen van tafel wees.
Streng vs laks: Waarom Unibet een andere behandeling kreeg
Tegenover de harde aanpak van Amsterdams Casino staat de milde behandeling van Unibet, dat vanaf het begin van de jaren 2000 zonder vergunning actief was op de Nederlandse online gokmarkt. Hoewel de KSA Unibet een boete oplegde, bleef het bedrijf daarna ongestoord opereren en bleef een strafrechtelijke vervolging uit. Dit verschil in benadering tussen een Nederlandse aanbieder en een internationaal gokbedrijf als Unibet roept juridische vragen op.
Voor veel critici voelt het onrechtvaardig: hoe kan het dat Unibet, dat illegaal honderden miljoenen verdiende in Nederland, geen belasting betaalde, uiteindelijk door de Franse FDJ werd overgenomen voor 2,45 miljard euro, terwijl Amsterdams Casino zo hard werd aangepakt op basis exact dezelfde juridische gronden, de Wet Op Kansspelen (WOK)?
Terugbetalingen: Contracten nietig verklaard
De juridische situatie rond Unibet kwam verder op scherp te staan toen verschillende rechters bepaalden dat contracten tussen Unibet en Nederlandse spelers nietig waren, omdat het bedrijf zonder vergunning opereerde. Dit leidde ertoe dat Unibet miljoenen moest terugbetalen aan Nederlandse spelers die hun verloren gokgeld terugvorderden. Dit besluit weerspreekt het idee dat Unibet ongestraft zou hebben gehandeld, maar benadrukt ook dat het OM en de KSA in eerste instantie weinig ingrepen om de activiteiten van Unibet daadwerkelijk te stoppen. Zelfs na het ontvangen van een boete voor aanbod van illegale kansspelen bleef Unibet nog jaren actief op Nederlandse bodem.
De nasleep en de Rykielzaak: Een uitspraak in aantocht
De Rykielzaak sleept zich inmiddels al twaalf jaar voort, en een definitieve uitspraak wordt binnenkort verwacht. Amsterdams Casino en Stijn Flapper riskeren nog steeds hoge straffen, waaronder gevangenisstraffen en miljoenen aan ontnemingen. Voor juristen en betrokkenen in de gokindustrie heeft deze zaak een voorbeeldfunctie: de uitspraak kan bepalend worden voor hoe toekomstige strafrechtelijke zaken rond illegale kansspelen zullen worden behandeld.
Openbaar Ministerie weigert interview met CasinoZorgplicht
Vragen aan het OM en gebrekkige vervolging: Het Openbaar Ministerie (OM) heeft ons geen antwoord willen geven op vragen over gebrekkige vervolging van illegale online casino’s die voor 1 oktober 2021 in Nederland actief waren. Advocaat Benzi Loonstein wijst op het verschil in aanpak tussen de Rykiel-zaak, waarin strafrechtelijke vervolging plaatsvond, en het feit dat casino’s zoals Unibet jarenlang onbestraft konden opereren ondanks hun illegale status. De vragen gingen onder meer over onderstaande onderwerpen:
De rol van techgiganten zoals Google: Google en andere techbedrijven, zoals Facebook en Microsoft, hebben jarenlang advertenties en diensten geleverd aan illegale online casino’s zonder strafrechtelijk vervolgd te worden. De schattingen zijn dat Google mogelijk 1,5 miljard euro heeft verdiend aan advertenties voor deze casino’s. Daarbij rijst vraag waarom deze techbedrijven niet onderworpen worden aan strafrechtelijk onderzoek, gezien hun betrokkenheid bij de promotie van illegale kansspelen.
Onrechtmatige winsten en financiële claims: Loonstein stelt dat winsten van illegale casino’s onrechtmatig zijn en dat deze moeten worden terugbetaald aan benadeelde burgers. Burgers die hebben verloren bij deze casino’s kunnen nu schadevergoedingen claimen, mogelijk gesteund door een eerste vonnis in een rechtszaak van Nederlandse burgers tegen illegale casino’s.
Betrokkenheid van banken en witwasrisico’s: De Nederlandsche Bank heeft aangegeven dat banken geen diensten aan illegale casino’s hadden mogen verlenen. Toch zijn diensten zoals iDEAL jarenlang beschikbaar gesteld voor transacties met illegale casino’s. De vraag rijst of banken ook strafrechtelijk kunnen worden onderzocht voor hun betrokkenheid bij het faciliteren van deze transacties en mogelijk witwassen.
Ongelijkheid in belastingafhandeling: Sommige casino’s, zoals Leo Vegas, hebben met de Nederlandse Belastingdienst geschikt voor aanzienlijke bedragen, terwijl veel andere illegale casino’s nooit belasting hebben betaald. Dit roept vragen op over de consistente aanpak van de Belastingdienst.
Maatschappelijke schade en overheidsperspectief: CasinoZorgplicht stelt dat de overheid mogelijk meer moet doen om de maatschappelijke schade te berekenen en verantwoordelijke bedrijven en personen aan te pakken, gezien de financiële en persoonlijke schade die Nederlandse burgers door illegaal gokken hebben geleden. Er wordt een mogelijke cumulatieve boete van miljarden euro’s genoemd als het OM alsnog zou besluiten deze bedrijven strafrechtelijk te vervolgen.
Conclusie: Ongelijke behandeling in handhaving kansspelwetgeving
De verschillen in behandeling tussen Amsterdams Casino en Unibet maken een pijnlijk punt duidelijk in de handhaving van de Wet op de Kansspelen (WOK). Het aanbieden van kansspelen zonder vergunning wordt volgens de WOK beschouwd als een misdrijf, maar niet elke aanbieder heeft hetzelfde risico gelopen op harde straffen. Hoewel Unibet uiteindelijk in verloren civiele zaken tot nu toe gokverliezen heeft terugbetaald aan Nederlandse spelers, roept de Rykielzaak fundamentele vragen op over de consistentie van het OM en de KSA. Waarom werden er in de ene zaak zware maatregelen getroffen, terwijl andere aanbieders zich vrijwel ongestoord konden ontwikkelen tot miljoenenbedrijven?
